🧩 ფუნქციები Python-ში¶

ფუნქცია არის კოდის ბლოკი, რომელიც ასრულებს კონკრეტულ ამოცანას.
ის იძახება საჭიროებისამებრ და ამცირებს კოდის გამეორებას.

🔹 რატომ ვიყენებთ ფუნქციებს?¶

კოდი ხდება უფრო მოკლე და გასაგები
ადვილია შეცვლა და გამართვა
შეგვიძლია ერთი ფუნქცია მრავალჯერ გამოვიყენოთ სხვადასხვა მონაცემებზე

🔹 ფუნქციის შექმნა (`def` საკვანძო სიტყვით)¶

ფუნქცია იქმნება საკვანძო სიტყვით def და მისი სახელით.
შიგნით წერია მოქმედება, ხოლო სურვილისამებრ — დაბრუნების მნიშვნელობა return.

🔹 უპარამეტრო ფუნქცია | ფუნქციის გამოძახება¶

def greet():
    print("გამარჯობა!")
greet()

📘 შედეგი: გამარჯობა!

🔹 პარამეტრიანი ფუნქცია | ფუნქციის გამოძახება¶

პარამეტრები — ეს არის ცვლადები, რომლებსაც ფუნქცია იღებს, როცა მას ვიძახებთ.

def greet(name):
    print("გამარჯობა,", name, "!")

greet("გიორგი")

📘 შედეგი: გამარჯობა, გიორგი !

🔹 გაჩუმებით (ნაგულისხმევი) პარამეტრი¶

თუ მომხმარებელი არ გადასცემს მნიშვნელობას, ფუნქცია გამოიყენებს ნაგულისხმევს.

def greet(name="გიორგი"):
    print("გამარჯობა,", name, "!")

greet()
greet("ნინო")

📘 შედეგი:

გამარჯობა, გიორგი !
გამარჯობა, ნინო !

🔹 ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს მნიშვნელობას (return)¶

def square(x):
    return x * x

result = square(5)
print("რიცხვის კვადრატი არის:", result)

📘 შედეგი: რიცხვის კვადრატი არის: 25

🔹 ანონიმური (lambda) ფუნქცია¶

თუ ფუნქცია ძალიან მოკლეა, შეგვიძლია გამოვიყენოთ lambda.

square = lambda x: x * x
print("4 ის კვადრატია:", square(4))

📘 შედეგი: 4 ის კვადრატია: 16

🧠 პრაქტიკული ამოცანები¶

დაწერე ფუნქცია hello_world(), რომელიც დაბეჭდავს ტექსტს "Hello, World!"
შექმენი ფუნქცია add(a, b), რომელიც დააბრუნებს ორი რიცხვის ჯამს.
შეცვალე წინა ფუნქცია ისე, რომ თუ მეორე რიცხვი არ არის გადაცემული, მნიშვნელობა იყოს 0.
დაწერე ფუნქცია is_even(n), რომელიც აბრუნებს True, თუ რიცხვი ლუწია.
გამოიყენე lambda, რათა შექმნა მოკლე ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს რიცხვის სამმაგს.
შექმენი ფუნქცია greet_user(name, lang="ka"), რომელიც დაბეჭდავს:

"გამარჯობა" თუ lang="ka"

"Hello" თუ lang="en"

დაწერე ფუნქცია, რომელიც მიიღებს სიას და დაბეჭდავს მხოლოდ ლუწ რიცხვებს.

ამოცანა 1: ფაქტორიალი

დაწერეთ ფუნქცია factorial(n), რომელიც ითვლის n-ის ფაქტორიალს (n! = 1 * 2 * ... * n). მაგალითი: factorial(5) → 120 ფუნქციამ უნდა მიიღოს ერთი პარამეტრი n.

ამოცანა 2: მისალმება გაჩუმებით პარამეტრით

შექმენით ფუნქცია say_hello(name="Guest"), რომელიც ბეჭდავს „Hello, [name]!“. თუ სახელი არ გადაეცემა, გამოიყენოს „Guest“.

ამოცანა 3: კვადრატების ჯამი

დაწერეთ ფუნქცია sum_of_squares(n), რომელიც ითვლის 1-დან n-მდე რიცხვების კვადრატების ჯამს (1² + 2² + ... + n²). მაგალითი: sum_of_squares(3) → 14 (1² + 2² + 3² = 1 + 4 + 9 = 14).

ამოცანა 4: Lambda ფუნქცია

გამოიყენეთ lambda ფუნქცია, რომელიც ითვლის მოცემული რიცხვის კუბს (x³). მაგალითი: (lambda x: x**3)(4) → 64.

ამოცანა 5: მარტივი კალკულატორი

შექმენით ფუნქცია calculate(a, b, operation="add"), რომელიც ასრულებს მითითებულ ოპერაციას (გაკრება, გამოკლება, გამრავლება) ორ რიცხვზე. თუ ოპერაცია არ არის მითითებული, ნაგულისხმევად აკეთებს გაკრებას.

რჩევა

ფუნქციების განსაზღვრისას გამოიყენეთ def საკვანძო სიტყვა.
return-ის გამოყენებით ფუნქციამ შეიძლება დააბრუნოს მნიშვნელობა.
Lambda ფუნქციები გამოიყენეთ მხოლოდ მარტივი ოპერაციებისთვის.
ყოველთვის შეამოწმეთ შეყვანილი მონაცემების ვალიდურობა (მაგ., უარყოფითი რიცხვები factorial-ისთვის).

def hello_world():
    print("Hello, World!")


def add(a, b=0):
    return a + b


def is_even(n):
    return n % 2 == 0


triple = lambda x: x * 3


def greet_user(name, lang="ka"):
    if lang == "ka":
        print("გამარჯობა")
    elif lang == "en":
        print("Hello")


def print_even_numbers(numbers):
    for n in numbers:
        if n % 2 == 0:
            print(n)


def factorial(n):
    result = 1
    for i in range(1, n + 1):
        result *= i
    return result


def say_hello(name="Guest"):
    print(f"Hello, {name}!")


def sum_of_squares(n):
    return sum(i**2 for i in range(1, n + 1))


cube = lambda x: x ** 3


def calculate(a, b, operation="add"):
    if operation == "add":
        return a + b
    elif operation == "subtract":
        return a - b
    elif operation == "multiply":
        return a * b
    else:
        return None

მისალმება აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც იღებს სახელს და აბრუნებს მისალმებას. მოთხოვნა: გამოიყენეთ return.

# მაგალითი
print(greet("ანა"))  # "გამარჯობა, ანა!"

კვადრატი

აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს რიცხვის კვადრატს.

# მაგალითი
print(square(5))  # 25

მაქსიმუმი ორ რიცხვს შორის აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს ორი რიცხვიდან უდიდესს (გამოიყენეთ max არ გჭირდებათ).

# მაგალითი
print(max_of_two(3, 7))  # 7

- ლუწია თუ კენტი?

აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ამოწმებს, ლუწია თუ კენტი რიცხვი.

# მაგალითი
print(is_even(4))   # True
print(is_even(5))   # False

- ფაქტორიალი

აღწერა: დაწერეთ რეკურსიული ფუნქცია, რომელიც ითვლის ფაქტორიალს.

# მაგალითი
print(factorial(5))  # 120

სტრიქონის სიგრძე აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს სტრიქონის სიგრძეს (len()-ის გარეშე).

# მაგალითი
print(str_length("გამარჯობა"))  # 8

პოზიტივი აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ამოწმებს, დადებითია თუ არა რიცხვი.
```
# მაგალითი
print(is_positive(-3))  # False
print(is_positive(0))   # False
print(is_positive(5))   # True
```
საშუალო არითმეტიკული აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ითვლის ორი რიცხვის საშუალოს.
```
# მაგალითი
print(average(10, 20))  # 15.0
```
სტრიქონის გამეორება

აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს სტრიქონს გამეორებულს n ჯერ.

# მაგალითი
print(repeat("ჰა", 3))  # "ჰაჰაჰა"

- სამკუთხედის ფართობი

აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ითვლის სამკუთხედის ფართობს (ფუძე × სიმაღლე / 2).

# მაგალითი
print(triangle_area(6, 8))  # 24.0

- სიტყვების რაოდენობა აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ითვლის წინადადებაში სიტყვების რაოდენობას.

# მაგალითი
print(word_count("გამარჯობა როგორ ხარ?"))  # 3

ციფრების ჯამი აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც ითვლის მთელ რიცხვში ციფრების ჯამს.

# მაგალითი
print(digit_sum(1234))  # 10

მინიმუმი სამი რიცხვიდან აღწერა: დაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აბრუნებს სამი რიცხვიდან უმცირესს (min არ გამოიყენოთ).

# მაგალითი
print(min_of_three(5, 2, 8))  # 2

1. მისალმება¶

def greet(name):
    # აბრუნებს: "გამარჯობა, [სახელი]!"
    pass

print(greet("ანა"))  # გამარჯობა, ანა!

2. რიცხვის კვადრატი¶

def square(num):
    # აბრუნებს რიცხვის კვადრატს
    pass

print(square(7))  # 49

3. ორი რიცხვიდან მაქსიმუმი¶

def max_of_two(a, b):
    # აბრუნებს უდიდესს (if-ის გამოყენებით)
    pass

print(max_of_two(10, 4))  # 10

4. ლუწია თუ კენტი?¶

def is_even(n):
    # აბრუნებს True თუ ლუწია, False თუ კენტი
    pass

print(is_even(6))   # True
print(is_even(9))   # False

5. ფაქტორიალი (რეკურსია)¶

def factorial(n):
    # 5! = 5 × 4 × 3 × 2 × 1 = 120
    pass

print(factorial(5))  # 120

6. სტრიქონის სიგრძე (`len()`-ის გარეშე)¶

def str_length(text):
    # ითვლის სიმბოლოების რაოდენობას
    pass

print(str_length("გამარჯობა"))  # 8

7. დადებითია თუ არა?¶

def is_positive(num):
    # True თუ > 0, False თუ <= 0
    pass

print(is_positive(5))   # True
print(is_positive(-2))  # False
print(is_positive(0))   # False

8. საშუალო არითმეტიკული¶

def average(a, b):
    # (a + b) / 2
    pass

print(average(10, 20))  # 15.0

9. სტრიქონის გამეორება¶

def repeat(text, times):
    # "ჰა" × 3 → "ჰაჰაჰა"
    pass

print(repeat("ჰა", 3))  # ჰაჰაჰა

10. სამკუთხედის ფართობი¶

def triangle_area(base, height):
    # ფართობი = (ფუძე × სიმაღლე) / 2
    pass

print(triangle_area(5, 10))  # 25.0

11. სიტყვების რაოდენობა წინადადებაში¶

def word_count(sentence):
    # "გამარჯობა მსოფლიო" → 2
    pass

print(word_count("გამარჯობა მსოფლიო პითონი"))  # 3

12. ციფრების ჯამი რიცხვში¶

def digit_sum(number):
    # 123 → 1 + 2 + 3 = 6
    pass

print(digit_sum(1234))  # 10

13. პალინდრომის შემოწმება¶

def is_palindrome(text):
    # "რადარ" → True, "პითონი" → False
    pass

print(is_palindrome("რადარ"))     # True
print(is_palindrome("სალამი"))     # False

14. სამი რიცხვიდან მინიმუმი¶

def min_of_three(a, b, c):
    # `min()` არ გამოიყენოთ
    pass

print(min_of_three(5, 2, 8))  # 2

15. სტრიქონის შებრუნება (სლაისინგის გარეშე)¶

def reverse_string(text):
    # "პითონი" → "ინოთიპ"
    pass

print(reverse_string("პითონი"))  # ინოთიპ

შენიშვნა:
ყველა ფუნქცია უნდა დაიწყოს def-ით და აბრუნებდეს შედეგს return-ით (სადაც საჭიროა).
გამოიყენეთ if, for, while, რეკურსია — სირთულის მიხედვით.

რჩევა: გამოიყენეთ assert ან print შედეგების შესამოწმებლად.

1. `greet(name)`¶

def test_greet():
    assert greet("ანა") == "გამარჯობა, ანა!"
    assert greet("გიორგი") == "გამარჯობა, გიორგი!"
    print("greet() — PASS")

2. `square(num)`¶

def test_square():
    assert square(5) == 25
    assert square(0) == 0
    assert square(-4) == 16
    print("square() — PASS")

3. `max_of_two(a, b)`¶

def test_max_of_two():
    assert max_of_two(3, 7) == 7
    assert max_of_two(10, 5) == 10
    assert max_of_two(-2, -5) == -2
    print("max_of_two() — PASS")

4. `is_even(n)`¶

def test_is_even():
    assert is_even(4) == True
    assert is_even(7) == False
    assert is_even(0) == True
    print("is_even() — PASS")

5. `factorial(n)`¶

def test_factorial():
    assert factorial(0) == 1
    assert factorial(1) == 1
    assert factorial(5) == 120
    assert factorial(3) == 6
    print("factorial() — PASS")

6. `str_length(text)`¶

def test_str_length():
    assert str_length("") == 0
    assert str_length("ა") == 1
    assert str_length("გამარჯობა") == 8
    assert str_length("Python 3") == 8
    print("str_length() — PASS")

7. `is_positive(num)`¶

def test_is_positive():
    assert is_positive(5) == True
    assert is_positive(0) == False
    assert is_positive(-3) == False
    print("is_positive() — PASS")

8. `average(a, b)`¶

def test_average():
    assert average(10, 20) == 15.0
    assert average(0, 0) == 0.0
    assert average(-5, 5) == 0.0
    print("average() — PASS")

9. `repeat(text, times)`¶

def test_repeat():
    assert repeat("ჰა", 3) == "ჰაჰაჰა"
    assert repeat("ა", 1) == "ა"
    assert repeat("ტესტი", 0) == ""
    print("repeat() — PASS")

10. `triangle_area(base, height)`¶

def test_triangle_area():
    assert triangle_area(6, 8) == 24.0
    assert triangle_area(5, 10) == 25.0
    assert triangle_area(0, 10) == 0.0
    print("triangle_area() — PASS")

11. `word_count(sentence)`¶

def test_word_count():
    assert word_count("გამარჯობა") == 1
    assert word_count("გამარჯობა მსოფლიო") == 2
    assert word_count("  ა   ბ  ") == 2
    assert word_count("") == 0
    print("word_count() — PASS")

12. `digit_sum(number)`¶

def test_digit_sum():
    assert digit_sum(1234) == 10
    assert digit_sum(9) == 9
    assert digit_sum(0) == 0
    assert digit_sum(555) == 15
    print("digit_sum() — PASS")

13. `is_palindrome(text)`¶

def test_is_palindrome():
    assert is_palindrome("რადარ") == True
    assert is_palindrome("აბა") == True
    assert is_palindrome("სალამი") == False
    assert is_palindrome("") == True
    assert is_palindrome("ა") == True
    print("is_palindrome() — PASS")

14. `min_of_three(a, b, c)`¶

def test_min_of_three():
    assert min_of_three(5, 2, 8) == 2
    assert min_of_three(3, 3, 3) == 3
    assert min_of_three(-1, -5, 0) == -5
    print("min_of_three() — PASS")

15. `reverse_string(text)`¶

def test_reverse_string():
    assert reverse_string("პითონი") == "ინოთიპ"
    assert reverse_string("abc") == "cba"
    assert reverse_string("") == ""
    assert reverse_string("ა") == "ა"
    print("reverse_string() — PASS")

სრული ტესტის გაშვება¶

def run_all_tests():
    test_greet()
    test_square()
    test_max_of_two()
    test_is_even()
    test_factorial()
    test_str_length()
    test_is_positive()
    test_average()
    test_repeat()
    test_triangle_area()
    test_word_count()
    test_digit_sum()
    test_is_palindrome()
    test_min_of_three()
    test_reverse_string()
    print("\nყველა ტესტი წარმატებით გაიარა! 🎉")
run_all_tests()