🌐 სივრცული ვებსერვისები: WMS, WFS, WMTS, WCS და სხვა
სივრცული ვებსერვისები საშუალებას გვაძლევს გეოგრაფიული მონაცემების გაცვლა, ჩვენება და ანალიზი ინტერნეტით. ისინი დაფუძნებულია OGC (Open Geospatial Consortium) სტანდარტებზე.
🗺️ WMS – Web Map Service
- რას აკეთებს: აგენერირებს რუკის გამოსახულებას (PNG, JPEG) სერვერზე და აგზავნის კლიენტს.
- გამოყენება: რუკის ვიზუალიზაცია – მაგრამ არა ატრიბუტული ანალიზი.
- ფორმატი: მხოლოდ გამოსახულება (სურათი), ვერ წაიკითხავ მონაცემს უშუალოდ.
მაგალითი მოთხოვნა:
📌 გამოიყენება Leaflet, OpenLayers, QGIS და სხვა ვიუერებში.
🧾 WFS – Web Feature Service
- რას აკეთებს: გზავნის გეოგრაფიულ ობიექტებს (მაგ. შენობები, გზები) ატრიბუტებით.
- ფორმატი: GML, GeoJSON, ან სხვა მონაცემზე ორიენტირებული ფორმატები.
- სარგებელი: იძლევა querying-ს, ფილტრაციას და ცვლად მონაცემთან მუშაობას.
მაგალითი მოთხოვნა:
📌 გამოიყენება ანალიზისთვის, მონაცემთა ექსპორტისთვის, ფორმების შევსებისთვის.
🗺️ WMTS – Web Map Tile Service
- რას აკეთებს: გზავნის წინასწარ დაგენერირებულ რუკის ფილებს (tiles) მჭიდრო მასშტაბებისთვის.
- სისწრაფე: უფრო სწრაფია ვიდრე WMS, რადგან კლაიენტს აგზავნის უკვე გაყოფილ სურათებს.
- ფორმატი: PNG, JPEG ფილები.
მაგალითი URL (RESTful):
📌 იდეალურია მაღალი პროდუქტიულობის რუკებისთვის (მაგ. ფონური რუკები).
🧊 WCS – Web Coverage Service
- რას აკეთებს: გადასცემს გეოგრაფიულ რასტრულ მონაცემს (coverage), მაგალითად რელიეფი ან სატელიტური სურათები.
- ფორმატი: TIFF, GRID, NetCDF და სხვა.
- გამოყენება: ანალიზისთვის, რასტრული მოდელირებისთვის.
მაგალითი მოთხოვნა:
📌 გამოიყენება გარემოს, კლიმატის, მიწის გამოყენების მოდელირებისთვის.
🔗 სხვა სერვისები
🛰️ CSW – Catalogue Service for the Web
- მეტადონეების ძებნა და მიწოდება.
- გამოიყენება სივრცული მონაცემთა ინფრასტრუქტურებში (SDI).
📡 SOS – Sensor Observation Service
- სენსორული მონაცემების წვდომა (მაგ: ტემპერატურა, წნევა).
- ინტერნეტ-სენსორების მხარდაჭერა.
🧪 WPS – Web Processing Service
- სივრცული ანალიზის ოპერაციების გაშვება ინტერნეტით (buffer, clip, intersection).
- იყენებს კომპლექსურ სერვერულ პროცესინგს.
📚 შედარების ცხრილი
| სერვისი | მონაცემის ტიპი | ფორმატი | გამოყენება |
|---|---|---|---|
| WMS | გამოსახულება | PNG, JPEG | რუკის ვიზუალიზაცია |
| WFS | ობიექტები | GML, GeoJSON | ატრიბუტული ანალიზი |
| WMTS | ფილები | PNG, JPEG | სწრაფი ტაილები |
| WCS | რასტრები | GeoTIFF, GRID | ანალიტიკური რასტრები |
| CSW | მეტადონე | XML | რესურსების ძებნა |
| SOS | სენსორები | XML, JSON | სენსორის მონაცემი |
| WPS | პროცესები | XML | სივრცული ანალიზი |
🎯 დასკვნა
OGC-ის ვებსერვისები უმნიშვნელოვანესია ნებისმიერი ვებGIS სისტემისთვის. თითოეული სერვისი ემსახურება კონკრეტულ მიზანს – გამოსახულება, ატრიბუტული მონაცემი, რასტრები ან ანალიზი. სწორი სერვისის შერჩევა დამოკიდებულია იმაზე, რა გსურთ – ნახვა, კითხვვა, ანალიზი თუ ფილტრაცია.